Algemene inleiding
Het boek Openbaring fascineert mij al tientallen jaren. Vanwege de vier verschillende fundamentele interpretatiemodellen (historicisme, preterisme, futurisme en idealist) ben ik me op een gegeven moment gaan afvragen waarom het historicistische interpretatiemodel dan de meest geëigende wijze van verklaren zou zijn, en de andere modellen minder geschikt of misschien zelfs wel helemaal ongeschikt.
Om daar achter te komen is er, wat mij betreft, maar één juiste optie: ga naar de bron zelf, verdiep je in de tekst, en ga op zoek naar de hoofdthema’s, de structuren waarin deze verwerkt zijn, en de onderlinge verbanden - en houd daarbij je ogen goed open voor welke methode van verklaren de tekst zelf uiteindelijk suggereert. Met andere woorden: Laat ‘verklaringen’ als zodanig even rusten en ga éérst de tekst zorgvuldig analyseren.
lees verderVerschil tussen analyse en verklaring
Uit het voorgaande blijkt eigenlijk al het fundamentele verschil tussen analyseren en interpreteren. Bij een analyse van de vorm en inhoud (thema’s en structuren) van een tekst vraag je je als eerste steeds af: Wat stáát hier en wat is de relatie tussen deze passage en andere? Daarmee is niet gezegd dat je geen belangstelling zou hebben voor de betekenis. Integendeel, maar je probeert die betekenis uitsluitend en alleen vast te stellen vanuit de tekst zelf, zonder andere bronnen daarbij te betrekken.
Het lijdt geen twijfel dat tijdens het analyseren er ook al heel wat over de betekenis van de tekst duidelijk wordt. Daarbij dien je echter wel steeds te bedenken dat het bij een analyse niet je taak is om geschiedkundige ‘invullingen’ te geven aan de tekst. Dat behoort tot het domein van de interpretatie. Bij een historicistische interpretatie van de tekst ben je op zoek naar een verklaring waarbij je jezelf voortdurend dit soort vragen stelt: Wat betékent dit? Welke uitleg hoort hierbij?
Hoe, wanneer, of in welke vorm heeft deze profetie zich in de loop der geschiedenis vervuld? Om die vraag te beantwoorden ben je uiteraard aangewezen op diverse andere bronnen, zoals bijvoorbeeld geschiedkundige documenten.
Juiste volgorde
Hoewel er belangrijke en fundamentele verschillen bestaan tussen analyse en verklaring, zijn er natuurlijk ook duidelijk raakvlakken en is de uiteindelijke doelstelling voor beide hetzelfde: Hoe komen we tot een betrouwbare uitleg van de tekst? Beide zijn belangrijk en vullen elkaar aan, maar de juiste volgorde is essentieel: eerst analyseren, dan pas interpreteren. Heel simpel gezegd: Je moet eerst goed weten wát er staat, voordat je kunt zeggen wat het betékent.
Doelstelling voor de analyse
De doelstelling voor mijn analyse van Openbaring was dan ook om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de inhoudelijke en thematische elementen van de tekst én hoe die zich tot elkaar verhouden – om uiteindelijk een verantwoorde keuze te kunnen maken voor een interpretatiemodel.
Het verdere nut van een analyse
Naast de voornoemde doelstelling heeft een analyse ook nog verder nut. Nadat de analyse eenmaal is voltooid, heb je weliswaar nog geen verklaring van de Openbaring, maar je hebt wél een waardevol instrument in handen om bestaande (en nieuwe) verklaringen op hun geloofwaardigheid te toetsen.
Dat is belangrijk want er zijn niet alleen degelijke maar ook veel onzinnige verklaringen van Openbaring in omloop, zeker op het internet. Ook al kun je zelf (nog) geen verklaring geven, je kunt wel bij alle commentaren die je onder ogen krijgt het kaf van het koren scheiden.
Analyse van Openbaring
Mijn oorspronkelijke analyse is te omvangrijk om in zijn geheel aan de orde te laten komen. Maar vanuit dat document zou ik wel graag een bijdrage willen leveren aan twee heel belangrijke zaken voor ons als Adventisten:
a) het bevestigen van ons vertrouwen in een historicistische interpretatiemodel van de Openbaring, op grond van rationele argumenten
b) het aantonen dat de drie-engelen boodschap (Openb.14:6-11) niet alleen het structurele middelpunt van Openbaring is, maar dat deze boodschap tegelijkertijd ook het centrale kernthema van dit boek vormt.
De Openbaring is Gods geschenk aan ons, gelovigen in de eindfase van deze oude en verziekte wereld. Hoe beter wij dit boek leren lezen en begrijpen, hoe beter we voorbereid zullen zijn voor de dag waarop de tijd voor zijn nieuwe wereld zal aanbreken. Het is mijn hoop dat deze analyse een bescheiden bijdrage daaraan zal kunnen leveren.
Laurens Joosse, maart 2019
Bekijk hier alle delen van een analyse van de Openbaring